Μαθητές/τριες που συμμετέχουν στα Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων που εκπονούνται την τρέχουσα σχολική χρονιά στο σχολείο μας – δύο Πολιτιστικά, “κάμερα, εικόνα, μολύβι, χαρτί” και “εφήβων πράξις”, καθώς και στο Περιβαλλοντικό “η ζωή στον κόκκινο πλανήτη”– πραγματοποίησαν εκπαιδευτική επίσκεψη στη Θεσσαλονίκη και τη Βουλγαρία (Σόφια, Φιλιππούπολη) από τις 12 έως τις 15/3/2024 με τη συνοδεία των υπεύθυνων εκπαιδευτικών που υλοποιούν τα Προγράμματα, Ματίνας Μεϊδάνη, Γεωργίας Νικολαΐδου και Ζαχαρία Αγγουράκη.
Στις 12 Μαρτίου επισκεφτήκαμε το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ. Παρακολουθήσαμε και συμμετείχαμε σε τρία εκπαιδευτικά προγράμματα. Αρχικά, στην πανοραμική θολωτή οθόνη του Πλανητάριου ταξιδέψαμε “Από τη Γη στο Σύμπαν”. Ένα ταξίδι στις ουράνιες ανακαλύψεις, από τις θεωρίες των αρχαίων ελλήνων αστρονόμων μέχρι τα υπερσύγχρονα τηλεσκόπια που έκαναν εφικτή την παρατήρηση του ηλιακού συστήματος, τη γέννηση και τον θάνατο αστεριών ταξιδεύοντας ακόμα μακρύτερα, πέρα από τον γαλαξία, στην απεραντοσύνη του σύμπαντος. Κατόπιν, στο Κοσμοθέατρο με την τεράστια γιγαντοοθόνη παρακολουθήσαμε δύο ταινίες. Μία μικρού μήκους για τις επιστημονικοφανείς ιατρικές θεωρίες σε αντιπαραβολή με την αλήθεια της επιστήμης και μία τρισδιάστατη ταινία “Τα θαύματα της μηχανικής”, στην οποία προβάλλεται η δημιουργικότητα και η ανθρώπινη ευφυΐα πίσω από τα μικρά και μεγάλα θαύματα των τεχνολογικών επιτευγμάτων. Τέλος, παίξαμε το παιχνίδι “Ψάξτο, Βρέστο, Λύστο”, ένα παιχνίδι βασισμένο στις αρχές STEM που προάγει τη συνδυαστική και λογική σκέψη, την παρατηρητικότητα και τη συνεργασία των μελών της ομάδας. Μάλιστα, πετύχαμε μια από τις καλύτερες επιδόσεις, αφού όλες οι ομάδες τελείωσαν πριν από τον καθορισμένο χρόνο. Τα εύσημα στα παιδιά της επιστημονικής ομάδας που τερμάτισαν πρώτοι!
Γεμάτοι εμπειρίες και γνώσεις φύγαμε αργά το μεσημέρι από το Νόησις και τακτοποιηθήκαμε στο ξενοδοχείο που ήταν στο κέντρο της πόλης.
Ακολούθησε περιήγηση στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, όπου οι μαθητές επισκεπτόμενοι σημαντικά μνημεία της πόλης είδαν την ιστορία της στο πέρασμα του χρόνου: Από τη ρωμαϊκή εποχή στη βυζαντινή περίοδο, τα μνημεία της οθωμανικής περιόδου μέχρι την αρχιτεκτονική των νεότερων χρόνων.
Στις 13/3 αναχωρήσαμε για τη Βουλγαρία οδικώς με στάση στα σύνορα του Προμαχώνα. Η διαδρομή μετά τα σύνορα ήταν ξεχωριστή, καθώς οι πεδιάδες της Βουλγαρίας συνέθεταν ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο από το ορεινό ανάγλυφο της Κρήτης. Η επίσκεψη στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη στη Ρίλα μάς έδωσε τη δυνατότητα να περάσουμε μέσα από βουλγαρικά χωριά και να διασχίσουμε το κατάφυτο τοπίο του ορεινού όγκου του βουνού Ρίλα, έχοντας συνοδοιπόρο μας στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής τον ποταμό Στρυμόνα. Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1147 μ. στην ομώνυμη οροσειρά, ιδρύθηκε τον 10ο αι. αλλά το σημερινό κτήριο χρονολογείται στα μέσα του 19ου αι. Εντυπωσιακές είναι οι στοές στην εσωτερική αυλή του με τη ριγωτή ζωγραφική και τις θολωτές καμάρες, καθώς και οι τοιχογραφίες του ναού. Το μοναστήρι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της αρχιτεκτονικής της Βουλγαρικής Αναγέννησης (18ος-19ος αι.) και ανακηρύχθηκε το 1983 σε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Αργά το απόγευμα φτάσαμε στη Σόφια και αφού τακτοποιηθήκαμε στο ξενοδοχείο, κάναμε την πρώτη γνωριμία με το ιστορικό κέντρο της πόλης. Μας εντυπωσίασαν τα φωτισμένα νεοκλασικά κτήρια του 19ου αι., το πλήθος των εκκλησιών, η ιστορική πλατεία της Ανεξαρτησίας με τα κίτρινα πλακάκια και το αρχιτεκτονικό συγκρότημα του σοσιαλιστικού κλασικισμού με τα κυβερνητικά κτήρια. Πρωτόγνωρη εμπειρία ήταν και τα ανταλλακτήρια, όπου ανταλλάξαμε τα ευρώ σε λέβα. Περπατήσαμε στον πεζόδρομο Βίτοσα με τα υπαίθρια καφέ, εστιατόρια και μαγαζιά. Μετά τη βραδινή βόλτα και το φαγητό επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο.
Στις 14/3 αναχωρήσαμε για τη Φιλιππούπολη, το Πλόβντιβ, όπως ονομάζεται σήμερα. Διασχίζοντας τις απέραντες πεδιάδες είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε από την καταπληκτική ξεναγό μας, κα Ηλέκτρα Μέλλιου, την ιστορία χωριών και πόλεων που βρίσκονταν στον δρόμο μας, καθώς και για την ιστορία της Φιλιππούπολης. Ο ποταμός Έβρος στην είσοδο της πόλης υποδέχεται τους επισκέπτες της. Η κα Ηλέκτρα μάς ξενάγησε στα σημαντικότερα μνημεία της παλιάς πόλης από τα ρωμαϊκά χρόνια (ρωμαϊκό θέατρο Τραϊανού, αρχαίο ρωμαϊκό στάδιο, ιππόδρομος) μέχρι τα νεώτερα χρόνια. Εντυπωσιαστήκαμε από την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των κτηρίων του 19ου αι., κτηρίων ελλήνων πλούσιων εμπόρων, όπως η οικία Γεωργιάδη που στεγάζει το Ιστορικό και η οικία Κουγιουμτζόγλου που στεγάζει το Εθνογραφικό Μουσείο με αντιπροσωπευτικά αντικείμενα από την αγροτική και αστική ζωή της πόλης. Γενικά, η Φιλιππούπολη ήταν μια πόλη κόσμημα, ένα υπαίθριο μουσείο με μνημεία παντού και μάρτυρες του ιστορικού παρελθόντος της.
Επιστρέψαμε αργά το απόγευμα και ετοιμαστήκαμε γρήγορα, για να πάμε στην Εθνική Λυρική σκηνή της Σόφιας και να παρακολουθήσουμε την όπερα “Μαγικός αυλός” του Μότσαρτ. Ήταν μια εμπειρία μοναδική. Τόσο το κτήριο όσο και η παράσταση μάς μάγεψαν. Οι υπέρτιτλοι στα αγγλικά βοήθησαν να καταλάβουμε το έργο, ακόμα όμως και χωρίς αυτούς η μαγεία της παράστασης αρκούσε. Μετά την όπερα επιστρέψαμε με το μετρό στο ξενοδοχείο.
Στις 15/5 νωρίς το πρωί πήγαμε στο κέντρο της Σόφιας, όπου η ξεναγός μας, η κα Ηλέκτρα, μας ξενάγησε στα πιο σημαντικά μνημεία της πόλης. Δυστυχώς, δεν μπήκαμε μέσα στον ναό του Αλεξάντερ Νιέφσκι, καθώς γινόταν η κηδεία του Πατριάρχη Βουλγαρίας. Θαυμάσαμε το μέγεθος του ναού, που χωράει 10.000 άτομα, τη μεγαλοπρέπειά του με τους τεράστιους χρυσούς τρούλους και συνεχίσαμε την ξενάγηση στα υπόλοιπα μνημεία της πόλης, στον ναό του Αγίου Νικολάου με την ιδιαίτερη εξωτερική διακόσμηση (ψηφιδωτό και χρυσοί τρούλοι), την Αγία Σοφία, που έδωσε το όνομά της στην πόλη, και το μνημείο του ” Άγνωστου Στρατιώτη” με τη φωτιά που δεν σβήνει προς τιμή όλων των στρατιωτών που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα τους, τη Ροτόντα του Αγίου Γεωργίου του 4ου αι μ.Χ., το παλαιότερο χριστιανικό μνημείο της Σόφιας, τον ναό της Αγίας Κυριακής, το ομορφότερο νεοκλασικό κτήριο της πόλης, το Εθνικό Θέατρο Ιβάν Βάζοφ και την πλατεία της Ανεξαρτησίας με τα κυβερνητικά κτήρια. Είναι η καρδιά του ιστορικού κέντρου, η οποία βομβαρδίστηκε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου και σχεδιάστηκε και ξαναχτίστηκε τη δεκαετία του 1950, για να στεγάσει τα κυβερνητικά κτήρια. Όλο το κέντρο ήταν πεντακάθαρο· λείψανα της αρχαίας ρωμαϊκής πόλης Σέρδικα υπήρχαν παντού κάτω από το επίπεδο του δρόμου συνθέτοντας ένα ιδιαίτερο ψηφιδωτό της ιστορίας της πόλης. Οι μεγάλες πλατείες, τα πολλά πάρκα και οι χώροι πρασίνου έδιναν έναν ευρωπαϊκό αέρα στην πόλη. Ξεχωριστή εικόνα αποτελούσαν τα μικρά τραμ που διέσχιζαν την πόλη, τα οποία λειτουργούν από τις αρχές του 20ου αι. Συγκινητικός ήταν ο αποχαιρετισμός με την κα Ηλέκτρα, που δεν υπήρξε μια απλή ξεναγός, αφού οι γνώσεις της, οι εμπειρίες της, η ζωή της στο καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, μας έκανε να καταλάβουμε βαθύτερα την ιστορία της χώρας.
Αναχωρήσαμε το μεσημέρι, 1:30 μ.μ., με προορισμό τα σύνορα κάνοντας ενδιάμεση στάση για κολατσιό και φτάσαμε στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης περίπου στις 7:00 μ.μ. Η πτήση της επιστροφής είχε κάποια απρόοπτα, αφού καθυστέρησε εξαιτίας τεχνικού ελέγχου που έπρεπε να γίνει και αντί για τις 9:30 μ.μ. πετάξαμε στις 12:00 μ.μ. Στο αεροδρόμιο Ηρακλείου μάς περίμεναν οι γονείς των μαθητών/τριών, στους οποίους παραδώσαμε τα παιδιά τους.
Οι εντυπώσεις όλων μας -και των εκπαιδευτικών και των μαθητών/τριών- ήταν μοναδικές· ήταν μια εκδρομή που πλούτισε τις γνώσεις μας για την ιστορία μιας γειτονικής χώρας, συνειδητοποιώντας πόσα κοινά στοιχεία έχει με τη δική μας στην ιστορική της πορεία. Ωστόσο,μελαγχολήσαμε που η χώρα μας δεν προστατεύει και δεν αναδεικνύει τα ιστορικά της κτήρια στο κέντρο των πόλεων και που οι πόλεις μας δεν έχουν μεγάλες πλατείες, πάρκα, χώρους αναψυχής και πρασίνου.
Στη σκέψη όλων μας θα μείνει αξέχαστη η εκδρομή, οι ομορφιές που είδαμε και οι εμπειρίες που ζήσαμε. Λίγο με τον “άρτο” είχαμε προβλήματα, αλλά χορτάσαμε από θεάματα!